Najstarsze dinozaury odnaleziono w Polsce

!

Data dodania: 2012-10-17 16:20:44 Ostatnia aktualizacja: 2012-10-17 16:59:35

Tomasz Zawadzki

3KomentarzePrześlijDrukuj

Dodaj komentarz

Poleć znajomemu ten artykuł

Adres email:

(© Jarosław Jakubczak)

Dwa lata temu taka wiadomość obiegła cały nasz kraj. Co prawda chodziło tylko o skamieniały w błocie ślad, ale osiągnięcie i tak stało się sensacją w świecie paleontologów.

Odciski odkryto na terenie Gór Świętokrzyskich, w okolicach Baranowa, Wiórów i Stryczowic. Najstarsze z nich mają 250 mln lat i mają kilka centymetrów długości. Na tej podstawie szacuje się, że zwierzę było wielkości dzisiejszego kota. Zespół badaczy pod kierownictwem Grzegorza niedźwiedzkiego z Uniwersytetu Warszawskiego nazwał dinozaura Prorotodactylusem.

Dotychczas najistotniejsze skamieliny odkrywano tylko w Argentynie lub południowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych.

Zastanawiano się więc czy polski ślad nie pochodzi od wczesnych ptaków lub płazów. Wątpliwości zostały szybko rozwiane, gdy okazało się, że kończyny były stawiane blisko siebie i cechowały się trzema dużymi środkowymi palcami oraz dwoma mniejszymi na zewnątrz. To zaś cechy charakterystyczne dinozaurów. Był to ogromny sukces i ukoronowanie wysiłku polskiej paleontologii.

Poszukiwania dinozaurów w okolicach Gór Świętokrzyskich Władysław Kraszewski z Państwowego Instytutu Geologicznego rozpoczął już w 1959 roku. Kilkanaście lat później nastał tzw. złoty okres polskiej dinozaurologii. W latach 1963-71, pod kierownictwem Zofii Kielan-Jaworskiej, na Gobi udała się Polsko-Mongolskie Wyprawy Paleontologiczne, gdzie dokonały kilku znaczących odkryć. Najważniejszym było odkrycie szczątków dinozaurów z rodziny grubogłowych. Rekonstrukcje znalezionych tam szkieletów można oglądać w warszawskim Muzeum Ewolucji. Instytucja powstała w 1983 roku i była jednym z kamieni milowych w popularyzacji nauki o prehistorii w Polsce.

Obecnie wiedzę o dinozaurach najczęściej czerpiemy z licznych parków tematycznych. Często możemy w nich znaleźć naturalnej wielkości modele gadów. W Bałtowskim Parku Jurajskim duży nacisk kładzie się na walory edukacyjne. Można tam spacerować ścieżkami dydaktycznymi prowadzącymi do tropów dinozaurów oraz podziwiać ich naturalnej wielkości rekonstrukcje. Ośrodek stał się wizytówką regionu i gości ponad 300 tys. osób rocznie. Inspiracją dla niego był późnojurajski ślad dinozaura odnaleziony na terenie miasta. Jednak pozostałości po prehistorycznych gadach można odkryć w wielu polskich miastach.

Szczególną uwagę zwraca też rezerwat Gagaty Sołtykowskie, położony na wschód od Skarżyska-Kamiennej. Pochodzi stamtąd największy znaleziony dotychczas w Polsce ślad dinozaura drapieżnego - mierzy sześćdziesiąt centymetrów. Turystom udostępniono też m.in. najstarszy znany zapis stadnego życia zauropodów. Z Sołtykowa pochodzi także najwcześniejsze świadectwo przypuszczalnej opieki dinozaurów nad potomstwem (równoległy szlak młodego i dorosłego osobnika zauropoda). Z kolei miejscowość Mniów to jedno z najbogatszych miejsc na świecie pod względem śladów dinozaurów. Odnaleziono tu m.in. tropy tyreoforów, stegozaurów i ankylozaurów, a także pozostałości po dinozaurach ptasio miedniczych i wczesnych ptakach.

Ważnymi miejscami dla dinoturystyki są również Gromadzice (zauropody, tyreofory i teropody), Opatów, Iłża i Ożarów.